ทำมัง
ต้นทำมัง
เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง
เป็นต้นไม้ที่มีกลิ่นคล้ายกับกลิ่นแมงดาที่นิยมนำมาทำน้ำพริก
มีถิ่นกำเนิดและกระจายพันธุ์อยู่ในเขตร้อนและเขตกึ่งร้อนของเอเชีย ออสเตรเลีย
นิวซีแลนด์ อเมริกา สำหรับประเทศไทย พบมีการกระจายพันธุ์อยู่บริเวณหุบเขา ริมธาร
ป่าพรุ ป่าดงดิบ ที่มีความชุ่มชื้นในทางภาคใต้ แถวจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร
สุราษฎร์ธานี และนราธิวาส
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น
ทำมังเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง มีทรงพุ่มโปร่งคล้ายพีระมิด
เปลือกลำต้นมีสีน้ำตาลอมเทา มีกลิ่นฉุนคล้ายแมงดา ความสูงของลำต้นมีประมาณ 30-44
เมตร มีขนาดความกว้างของทรงพุ่มประมาณ 30-40 ซม. การเจริญเติบโตเป็นไปค่อนข้างช้า
ใบ จะออกเป็นใบเดี่ยว
เรียงเวียนสลับกันอยู่รอบๆ กิ่ง ใบมีลักษณะกลมมนหรือแหลมคล้ายกับใบขนุน
แผ่นใบบางสีเขียวเป็นมัน ใบมีเส้นแขนงประมาณ 4-12 คู่ มองเห็นได้ชัดเจน
ขนาดความกว้างของใบมีประมาณ 3-9 ซม. ยาวประมาณ 6-20 ซม.
ก้านใบมีลักษณะเรียวและยาวได้ประมาณ 1-2.5 ซม.
ใบที่แก่จะมีต่อมน้ำมันกลิ่นฉุนกว่าใบอ่อน
ดอก ดอกออกเป็นช่อกระจุกขนาดเล็กบริเวณกิ่งแก่
แต่ละช่อจะมีดอกย่อยสีเหลืองอมเขียวอยู่ประมาณ 6-8 ดอก
กลีบดอกมีลักษณะคล้ายรูปช้อนสั้นๆ เรียงซ้อนกันอยู่ 2 ชั้นๆ ละ 3 กลีบ
เมื่อดอกบานจะมีเส้นผ่านศูนย์กลางดอกประมาณ 0.5-0.8 ซม.
ดอกตัวผู้และดอกตัวเมียจะอยู่แยกกันคนละดอก ภายในดอกมีเกสรเพศผู้อยู่ 12 อัน
ก้านดอกมีความยาวประมาณ 0.8-1 ซม. ดอกมีกลิ่นหอม
จะบานในช่วงเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม
ผล
ลักษณะผลเป็นรูปไข่สีเขียวเข้ม มีความยาวประมาณ 1 ซม.
เมื่อผลแก่จะกลายเป็นสีน้ำตาลแดง มีเมล็ดสีน้ำตาลรูปไข่อยู่ภายในเพียงเมล็ดเดียว
มักออกผลในช่วงเดือนเมษายน-มิถุนายน
ประโยชน์
1. ลำต้นแก่ใช้แปรรูปทำบ้านเรือน
ปลวก มอดไม่กิน
2. ความเชื่อ
นิยมปลูกตามบ้านเรือน ถือเป็นไม้มงคล(ธรรมมัง)มาตั้งแต่สมัยพุทธกาล
3. ต้นที่บ้านปลูกใส่กระถางใหญ่
ใบชักหดเล็กลงและสีเขียวอ่อนลง แต่ก็ยังดีที่แตกใบใหม่เพิ่มขึ้นเรื่อย
4. ต้นทำมังเป็นไม้หวงห้ามประเภท
ข ทำมังพบกระจายในเขตร้อนและ กึ่งร้อนของเอเชีย ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์และอเมริกา
5. ส่วนใหญ่จะขึ้น
อยู่ตามที่ชื้นในหุบเขา ตามริมลำธาร ในป่าดงดิบจนถึงในป่าพรุ แต่ไม่ค่อย
พบในป่าบนภูเขาเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง สูง 30-44 เมตร โตค่อนข้างช้า
6. ใบแก่จะฉุนและเผ็ดมากกว่าใบอ่อน
เนื้อไม้แข็งมีกลิ่นฉุน นิยมนำไม้มาทำสากและใช้ในการก่อสร้างทั่วไป
ต้นที่มีขนาดใหญ่สามารถนำมาเลื่อยทำไม้กระดานได้
